Žakīr Epözdemīr : Cemil Ēīēek ū Sīnorź Ermenīstanź !
di Sunday, 12.April. @ 00:00:00 CEST
Li Tirkīyź tižtźn sosret rū didin. Sīyasetvanźn Tirkan naxwezin Kurdan nas bikin. Wextek jź Wezīrź Tendiristiya Tirkīyź Dr. Sūat Seren beyanatźk da go .” Dū dijminźn me henin, yek Mosqofin, ewźn dinź jī Kurd in.” ( Salźn 1963’yan- Żqtīdara AP yź bū. )
Serokwezīr, Serokkomar, siyasetmedar ū mezinek ji hemī mezinźn rźka demoqrasīya piralī meztir Silźman Demirel sala 1968ź li Sawirź ( Stewrź ) go “- Deriyźn Sīnor vekirīne, ewźn ku ji me bawer nekin ū ne razī ne, bila ji vī welatī herin..”
Serokwezīr Teyyīb Erdoxan, ji alek va go “- Jinbin, zarok bin, kź dibin bila ew bin; ewźn ku ji zilmź ra bźje zilim ū li pźžberź vź dewletź derkevin wź bźne cezakirin.. ”
Ji alek din va li Hekkarī berź xwe da milletź Kurd ū ji wan ra go : “- Ji vī welatī herin. Ya hunź weka me bin, ango hunź herin..” Teyīb Beg Żnkara Kurdan, hemī eqeliyet ū miletźn Tirkīyayź ū heqīqetź dikir a. “- Tek dīl, tek watan, tek millet, tek bayraq..” Ma ev ne īnkar e ? Ma īnkar ne kufr e ?
Emź herne kū ? Ewjī ne kifže.
Wextek jź nijadperestźn Tirkan digotin : ” Gīdin, canżnżz ve günlünüz nereyī isterse oraya gidin. Hindistana, Pakistana gidin. Birležmiž Milletlerden Yurtluk isteyin. Barzanīye gidin..” ( Kovara Ötükenź sala 1967 Nihal Atsżz ) ( bi Tirkī : Herin ! Dile we kudź dixwazź, canź we kźderź divź herne wźderź ! Herne Hindistanź. Herne Pakistanź ! Herin ji Težkilata Miletan cī ū warék daxwaz kin. Herne Ba Barzanī ! )
Wezīrź Dewleta Tirk, Siyasetvanźk xwedan tecrūbe, ji xwe va Misilman, hiqūqnas ū Cigirź Teyyīb Begź ku wź mesela Kurdan bipižkźfź ū ēareser bike, Cemil Ēīēek li hafa alemź dibźjź “- Kurdan Źdirź ( Żšdir ) girt ū xwe gihandine sīnorź Ermenistanź..”
Xebereka Kurdan heye dibź : ‘Rū li pźžin, kū biźžin’. Gelo ev siyasetmedar ū rźvabirźn vź dewleta ‘yek welat, yek ziman ū yek beyreq’ hīē Kurdan nas nakin. Gelo ma em ji Efganīstanź mihacir būne hatine vī welatī. Ma nizanin ku welatź Kurdan her welatź wan bu ye ū wź her welatź wan bī. Ma hīē nizanin ku ev welatź bermayīyé Osmaniyan jī nīvenīv mižterekź hemī xelqźn ku ketine žźrź Balqanan, Ēeneqelź, Dumlūpżnarź ū Kibrīsź ye ?
Niha Cemīl Beg, qe nizanź ka di žerź cīhana yekemīn da Hźzźn Milīsźn Kurdistanź li Serhedź žerź Dewleta Urusatź ū yź Ēeteyźn Ermenīyan kirin ū ev hźzźn ēekdarźn Kurdan di pźžīya Artźža Osmaniyana da bū ku ew artźža pesfende li hafa ēavźn alemź mexlūb ū perīžan bū.
Kī Bedlīs, Mūž, Bīngol, Dźrsim ū heya Erziromź diparastan. Ma Dewleta Cemīl Ēīēek bo ēi Gazītī, Qehremanī ū Žan ū žerefź dane Entab ū Merež ū Riha yź.?
Eva em Kurd nizanin, gelo bo ēī Wezīr ū Serokwezīrźn Dewleta Tirkan vź rastīyź qebūl nakin ku Kurdan ji Žerź Ēaldiranź (1514), heya Žerź Nizībź (1839) tam, tamina 325 salan di binź al ū senbolźn xwe da ū di bine fermandarīyźn Mīrźn Kurdan da, Artźžźn Kurdistanź, yanź artźžźn Mīrźn Kurdan, sīnorźn Osmanīyan ji Besra yź heya Qafqasan parastin ū di hemī žerźn giranźn Osmanī ū Żranīyan da ev Artźžźn Kurdistanź her li pźž būn ū di qada žer da singźn xwe didane singź dijmin ? (*)
Erź.. wź demź ‘Artźžźn Kurdistanź’ bi dehan būn. Ev artźžźn ha li gora tifaqa Kurd ū Osmanīyan ya Amasyayź ku ev ittīfaq di sala 1514 yź da li Amasya yź di navbera Yavūz Sultan Selīm Xan ū 28 Serok Dewletźn Kurdan da kete heyatź.
Ez dibźjim Dewletźn Kurdan, hun bźjin Beg, Mīr, Emīr, Hikimdar, Melīk ango weka hźndźk kesan bźjin Serok Ežīr. Lź ya rast ewe ku Kurd bi Osmaniyan ra weka milletźk runižtine ittifaqź girźdane. Kurd ne weka Xelqźn Anedolź, Balkanan, Erebistanź, Afrīqayź ū wanźn din ‘Osmanlż Teb’asī’ ne. Dewle li serź Kurdan, dīplomasī ū Hźzźn Ēekdar yź Kurdan, Osmanī būne Osmanī ū di 4 salan da hemī welatźn Misilmanan girtin ū būne Xelīfe.
Ji sala 1517 yź heya 1847 ź 330 salan ji 10 yź ne kźmtir, di navbera 10 ū 15 heb ‘Ekrad Hukumetlerī’ Sancaxźn Kurdan henin. Dewleta Osmaniyan nikarź tevlī hisab ū kitab ū īdara van hikūmetan bibin. Ne tenź ev hikūmet, ji sedan (100’an) jortir Sancaxźn li ser navźn Yurtluk / Ocaklżk, Yurtluk, Ocaklżk ū Paža Sancaxiyan, ango Kżlasik Osmanlż Sancaxiyan, statuyźn Kurdistanź yźn otonom henin. (**)
Birźz Cemil Ēīēek gava ku ketibū peyī Prf. Necmeddīn Xoce, weka heyetźkź ‘ehlź rehmź’ serźk dabūne Kurdistana Bažūr. Li ser axa Kurdan ku wź gavź Dewleta Emerikan ū hevalbendźn Koalisyonź Statuyek dabūne Kurdistanź, Birźz Ēīēek Bayreqa Kurdistanź dibīne ū hema pźra hźrs dibī, tź Enqerź dixwazź ku teqrīrek bide Meclisź, wź demź rojnamevaneke Tirk ēo mesela Bayreqź bi Birźz Mesūd Barzanī re raportaj kir ū Cenabź Mesūd Barzanī ji rojnamevan ra vana got : ”- Gava ku di sala 1946 ź da ez ji dayīka xwe ra būm, ez li Mahabadź di binź vź Aleya Pīroz da hatim dinyayź. Ev bayraq, ancax ku pižtī cenazeyź min bikeve erdź bź xarź. Wź ev alaya pīroz heta hetayź li seré ēiyayźn Kurdistanź pźl bide..” Cemil beg, di cīda tevizī, weka nijatperesteke Turancż bi xwe va hat ū lerizī.. ”
Necmeddīn Xoce jī di dagerź da ji birayźn xwe yźn mislimanźn xwediyź ‘Millī Görüžź’ ra gotibū “- Li wź herźmź Dźr ji Mizgevtan zehftirin.” Welatź Selaheddīn dikira welatź filan.
Gelo ev misilmanī, demoqratī, insanetī, birayītī, Sosyal Demokratī, liberalī, welatparźzī ū tižtźn qencźn dinyayź weka ku siyasetmedarźn dewleta Tirk dinirxīnin welźne, ango tam bi eksé vé ne ?
Niha ku siba Birźz Cemīl Ēīēek vź meqaleyź tercūme bike ū bixwīnź, hun dizanin tižtź ku herź li cenabź wī giran bź ēīye ? ‘Artźžźn Kurdistanź’ nin, Artźž ! Wź hema teqrīrźk hazir ke ū herź bide Serokź parlementoyź, dź bźjź “- Ēewa dibe ku hź Artźža Tirkiyeyź ango Artźža Tirk ava nebuye ū Artźžźn Kurdistanź hatine avakirin ?
Wey rebīyo ! Kurdźn Konyayź dibźjin ku Malbata Cemīl Ēiēek bi eslź xwe Kurdin. Xwedź bike ku ev yek xelet bī. Camźr hewēend ji Dewleta Tarī ra emek daye.
Bakurź Kurdistan Enqere, 01.04.2009
Dema wežana nivīsź : 12.04.2009
T Ź B Ż N Ī ...
(*) - 1514 AMASYA ANTLAŽMASI, Kürt - Osmanlż Żttifakż ve Mewlana Żdrīs-ī Bitlisi – Žakir Epözdemir- Pźrī yy. Żstanbul 2005 - sayfa 47 - Ji bona Artźžźn Kurdistanź, eynī eser sayfe 149 – 150 – 151 - 152
(**) - Aynż eser – sayfa 169 – 170 - 171 ( Osmanlż Żmparatörlüšünün Hükmü Žerifi 29 Ramazan 1262 K OH 1822-9-1846 2 ( M ) – tarih ve sayż – Kurdistan Hukumet Merkezleri : Bitlis, Cizre, Palo, Egil, Genc, Hakkarż, Mehmūdī, Hizan, Hazzo, Kotor, Hamīd ( ? ), Żmadīye, Tercil ( Hezro ). Ji xeyrī van 13 hikūmetan, hikūmetén Baban ū ya Soran jī yek di sala 1806ź da ya din jī 1836ź da tźk ēone. 96 heb Statuyén Kurdan li vī ‘Hikmé Žerīf tź xwendin ū ji xeyrī van fermanrewanźn Kurdan 44 yź din jī henin. ( Mźzekin : Dīwan ū Jīnewayī ya Ehmedź Xanī cild 1 sayfe 111 - 115 ź - Ebdilla Warlż - Sipan yy. Digel ku 15 hikūmetźn Kurdan hebūne, ronakbīr ū siyasetvanźn Kurdan vana hīē naynine ziman. Gelo bo ēī ?
http://www.xoybun.com/extra/slide/Unbenannt-2.swf
http://www.pdk-xoybun.com/nuceimages/Newroz_Kurdistan_PDK_Xoybun_x1.jpg
http://www.pdk-xoybun.com/nuceimages/Nexise_Kurdistane_PDK_b.jpg
http://www.xoybun.com/nuceimages/Parastina_Sinore_Kurdistana_Mezin_1.jpg
|